Recikliraj i spasi planetu
Prirodni resursi naše planete poput vode, vazduha, nafte, prirodnog gasa, uglja i minerala su ograničeni i sve brže nestaju. Ovi resursi su veoma značajni za naš život na Zemlji i […]
Prirodni resursi naše planete poput vode, vazduha, nafte, prirodnog gasa, uglja i minerala su ograničeni i sve brže nestaju. Ovi resursi su veoma značajni za naš život na Zemlji i njihov spisak je beskonačan, od hrane koju jedemo, energije koju koristimo, telefona i laptopa kojima se služimo, pa sve do odjeće koju oblačimo. Svake godine Global Footprint Network, organizacija za održivost, simbolično izračuna dan kada čovječanstvo potroši resurse za tu godinu. Taj dan se ujedno iz godine u godinu pomjera, a zaključak je da trošimo resurse brže nego što se planeta može regenerirati.
U zadnjih 20 godina taj dan se pomjerio čak dva mjeseca, a u 2021. godini bio je obilježen 29. jula. Ako nastavimo ovim tempom, vrlo brzo bismo mogli ostati bez resursa jer smo potrošili više resursa u posljednjih 50 godina nego u cijeloj prethodnoj historiji. Stoga je jako važno djelovati u pravcu održivog razvoja što se može, pored ostalog, postići recikliranjem.
Mnogo je razloga zbog kojih trebamo reciklažu shvatiti kao još jedan važan resurs. Samo neki od njih su recimo, godišnja ušteda od preko 700 miliona tona u emisiji CO2; oko 1,6 miliona ljudi širom svijeta zaposleno u preradi materijala koji se mogu reciklirati; godišnji doprinos industrije reciklaže globalnom BDP-u u narednih deset godina mogao bi preći 400 milijardi dolara; godišnje ulaganje industrije od 20 miliona dolara u otvaranje novih radnih mjesta, poboljšanje efikasnosti recikliranja i uticaj na životnu sredinu; reciklirani materijali mogu snadbjeti 40% svjetskih potreba za sirovinom.
Plastični otpad je jedna od najvećih prijetnji ljudskom zdravlju i prirodi. Od početka industrijske proizvodnje sintetičkih materijala pedesetih godina prošlog vijeka,proizvedeno je preko 8 biliona metričkih tona plastike, od čega je 6,3 biliona tona postalo plastični otpad, a samo 9% je reciklirano. 8 miliona tona plastike završi u okeanima svake godine, a 150 miliona tona ih je već zagadilo. Predviđa se da će taj broj porasti do 750 miliona tona do 2050. godine. 91% proizvedene plastike se ne reciklira. Od ostalih materijala veliki je broj mogućnosti za recikliranje i ponovnu upotrebu. Recikliranje aluminijske limenke smanjuje korištenje rude boksita i količine električne energije koja se koristi prilikom vađenja i obrade rude. Limenke se mogu reciklirati i vratiti na police u prodavnicama za samo 2 mjeseca. Svake godine oko 18 miliona hektara šume – površina veličine Engleske i Walesa se posječe. U samo 40 godina, moglo bi nestati 1 milijarda hektara, što se može uporediti sa površinom Evrope.
Industrija reciklaže postala je sastavni dio savremenog društva, a korištenje recikliranih materijala dovodi do manjeg korištenja prirodnih resursa i znatno manje potrošnje energije u poređenju s proizvodnim procesima koji koriste sirove materijale. Takođe, postižu se i velike uštede u emisijama CO2 koje zavise od materijala koji se reciklira. Tako naprimjer reciklažom različitih materijala smanjujemo emisiju CO2 i to: aluminijum> 92%, bakar > 65%, željezo > 58%, papir > 18%, nikl > 90%, cink > 76%, olovo > 99%, lim > 99%. (Izvor: BIR studija).
Svaka država ima drugačiju politiku kada je u pitanju reciklaža. U 2019. godini stope reciklaže u Evropi su se kretale od 67% u Njemačkoj do 5% u Crnoj Gori. Osam zemalja, odnosno Njemačka, Slovenija, Austrija, Nizozemska, Belgija, Švicarska, Danska i Italija, postiglo je stope recikliranja od 50% ili više. Prema procjenama, domaćinstva, proizvodna i uslužna i komunalna preduzeća u BiH su u 2018. godini proizveli blizu 150.000 tona plastičnog otpada. Međutim, manje od 2% ovog otpada se reciklira, dok 98% završi u kontrolisanim i divljim deponijama u BiH zbog nepostojanja sistema primarne i sekundarne selekcije ambalažnog otpada u većini opština i gradova, uz nedostatak kapaciteta za reciklažu raznih ambalažnih materijala. Rješenje za plastični otpad zahtijeva angažman vlada, javnog i privatnog sektora, akademske zajednice i društva, u cijelosti.
Ono što mi kao pojedinci možemo učiniti je slijedeće:
- Vršiti pritisak na političare koji kreiraju politike reciklaže u svojim zemljama.
- Prestati koristiti plastične kese! One se rastvaraju u potencijalno štetnu mikroplastiku te u slučaju gutanja ili zaplitanja, ozljeđuju i ubijaju životinje. Iako se ove vreće tehnički mogu reciklirati, ipak su one zagađivač broj jedan u recikliranju. Plastične kese se često prilikom reciklaže upetljaju u mašine i kvare ih. Najbolje je koristiti platnene cekere.
- Planirati obroke i napraviti listu prije odlaska u kupovinu što može pomoći da se izbjegne kupovina stvari koje nisu potrebne.
- Kupovati dopune za deterdžent, kafu, sredstava za pranje ruku što je ekološki prihvatljivija i obično jeftinija varijanta.
- Izbjegavajte prekomjerno pakovanje: pakovanje povećava cijenu robi, a višak pakovanja je rasipnički i nije dobar za okoliš. Potražiti neupakovane proizvode ili kupiti proizvode koji su pakovani u materijal koji se može reciklirati ili koji je recikliran.
- Izbjegavati jednokratne predmete: kupujte punjive baterije, sijalice niske energije i brijače sa izmjenjivim glavama.
